علم سنجی، خوشه بندی و نقشه دانش تولیدات علمی ادبیّات تطبیقی در ایران

ادبیّات تطبیقی از یک سو، مطالعه ادبیّات در محدوده کشوری خاص و از سویی دیگر، مطالعه ارتباطات بین ادبیّات و سایر حوزه­های دانش بشری است. این حوزه در ایران، مانند هر کشور دیگری مورد توجّه پژوهشگران آن قرار گرفته است و روز به روز به حجم بروندادهای آن افزوده می­شود. با عنایت به اینکه لازمه مدیریت هدفمند علم و دانش، حصول شناخت و ارزیابی مستدل از وضعیت کنونی یک حوزۀ علمی است، این پژوهش با هدف ارزیابی و علم­سنجی، خوشه­بندی و ترسیم نقشه دانش ادبیّات تطبیقی در ایران، بر اساس تولیدات علمی آن انجام گرفته است. جامعه مورد مطالعه، تمام مدارک این حوزه در تمام قالب­های اطّلاعاتی است و روش پژوهش، بر اساس تحلیل هم­واژگانی متون می­باشد. یافته­های به دست آمده شامل: ارزیابی کلّی از انتشارات، نرخ رشد مدارک­، همکاری و هم­نویسندگی، روابط میان رشته ای، تعیین مجلاّت هسته، مفاهیم داغ و پر استفاده، خوشه­بندی مفاهیم و ترسیم نقشه دانش است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که روند انتشارات این حوزه در هفت سال اخیر رو به ازدیاد است و نرخ رشد آن معادل 34/15% محاسبه گردید. در این میان، رشد مقاله­ها بیش از سایر مدارک است. در این پژوهش مشخّص گردید، بیش از 65% مقاله­ها در ده مجلّه منتشر می­شود. هم­چنین در این پژوهش مشخّص شد، همکاری و هم­نویسندگی در سطح ضعیفی است. بر اساس خوشه­بندی مفاهیم­، مشخّص شد که مدارک این حوزه در ایران، در 19 خوشه اطّلاعاتی دسته بندی می­شوند و بیشتر مفاهیم در محور مقایسه ادبیّات فارسی و عربی بوده است. ترسیم نقشه این حوزه نیز نشان داد، روابط پیچیده­ای بین مدارک و متون این حوزه در ایران در جریان است.